Chuỗi Cung Chuỗi Cung Chống Chịu Với Khí Hậu (Climate Resilience Supply Chain) tại Việt Nam
Tháng 9/2024 chứng kiến sự gián đoạn nghiêm trọng liên quan đến khí hậu với sự xuất hiện của Bão Yagi, gây ngập lụt lớn tại miền Bắc Việt Nam. Khi chúng ta tiến sâu hơn vào kỷ nguyên của các thảm họa tự nhiên ngày càng gia tăng, câu hỏi đặt ra là: Làm thế nào để chuẩn bị cho khả năng chống chịu với khí hậu?
Bão Yagi dưới góc nhìn của các chuyên gia khí hậu là gì?
Ngày 8/9/2024, Bão Yagi đổ bộ vào miền Bắc Việt Nam, gây thiệt hại nghiêm trọng tại các khu vực như Hải Phòng, Quảng Ninh, và các tỉnh phía Bắc. Đến ngày 11/9, cơn bão đã cướp đi ít nhất 127 sinh mạng và khiến hàng ngàn người mất nhà cửa do lũ lụt và lở đất. Tình hình tại Hà Nội và các khu vực xung quanh trở nên tồi tệ hơn khi mực nước sông Hồng dâng cao, gây ngập lụt diện rộng. Theo các chuyên gia từ IPCC, hiện tượng thời tiết cực đoan như Bão Yagi ngày càng gia tăng do biến đổi khí hậu, với việc nước biển nóng lên làm tăng cường độ và tần suất của các cơn bão.
Hậu quả của Bão Yagi đối với miền Bắc Việt Nam
Bão Yagi không chỉ gây thiệt hại về người và tài sản mà còn làm gián đoạn nghiêm trọng chuỗi cung ứng. Cầu sập, đường bị ngập lụt, và hàng chục ngàn hecta hoa màu bị phá hủy, làm ngưng trệ việc vận chuyển hàng hóa. Các trung tâm nông nghiệp và kho bãi ở Bắc Giang và Thái Nguyên—những nhà cung cấp lớn cho các công ty như Samsung và Foxconn—cũng đứng trước nguy cơ gián đoạn chuỗi cung ứng do lũ lụt.
Các hoạt động cứu hộ do các tổ chức phi lợi nhuận như Quỹ Sống và các cơ quan quốc tế đang tập trung cứu người, khôi phục cơ sở hạ tầng bị hư hại và cung cấp nhu yếu phẩm cho các khu vực bị ảnh hưởng.
Bài học từ những gián đoạn chuỗi cung ứng toàn cầu
Việt Nam không phải là nước duy nhất phải đối mặt với thảm họa khí hậu. Trên thế giới, chúng ta đã thấy những gián đoạn chuỗi cung ứng tương tự: từ lũ lụt tại Đức, trận bão Maria (2107)¹ tại Puerto Rico, đến cháy rừng tại Úc... Tất cả đều có một điểm chung: những tổn thất lớn về kinh tế và sự gián đoạn kéo dài. Điều đó có nghĩa là gì cho chúng ta? Đó là, khả năng chống chịu khí hậu không chỉ là một lựa chọn, mà là một yêu cầu bắt buộc.
Bài học rút ra từ các sự kiện này là: Xây dựng chuỗi cung ứng chịu đựng khí hậu là điều tất yếu, bao gồm đa dạng hóa mạng lưới logistics và đầu tư vào cơ sở hạ tầng chịu đựng thời tiết khắc nghiệt.
Tương lai của Việt Nam: Đối mặt với nhiều thảm họa tự nhiên hơn
Việt Nam có nguy cơ cao trước các thảm họa liên quan đến khí hậu như bão, lũ lụt và mực nước biển dâng cao. IPCC dự báo rằng các sự kiện thời tiết cực đoan sẽ ngày càng trở nên thường xuyên và nghiêm trọng hơn do nhiệt độ toàn cầu gia tăng. Với hơn 3.200 km đường bờ biển, Việt Nam sẽ tiếp tục đối mặt với các cơn bão tương tự Yagi, đặc biệt khi các chu kỳ El Niño và La Niña ngày càng trở nên bất thường.
Hãy thử tưởng tượng: đồng bằng sông Cửu Long, "vựa lúa" của cả nước, đang dần bị mực nước biển đe dọa. Hàng triệu người sẽ bị ảnh hưởng, kéo theo đó là sự mất mát về kinh tế và lương thực.
Tổ chức chính phủ và phi lợi nhuận ứng phó với Bão Yagi
Ngay sau khi Bão Yagi xảy ra, các tổ chức phi lợi nhuận và chính phủ như Hội Chữ Thập Đỏ Việt Nam và Quỹ Sống đã huy động cứu trợ khẩn cấp. Chính phủ Việt Nam cũng đã thành lập các nỗ lực cứu trợ bao gồm khôi phục điện, giải phóng đường xá, và xây dựng lại nhà cửa.
Nếu bạn muốn hỗ trợ các nỗ lực cứu trợ, bạn có thể quyên góp cho các tổ chức đang hoạt động trực tiếp tại khu vực bị ảnh hưởng:
Ý kiến của các chuyên gia khí hậu: El Niño, La Niña và tương lai của khí hậu Việt Nam
Các hiện tượng El Niño và La Niña sẽ tiếp tục ảnh hưởng đến thời tiết Việt Nam, làm thay đổi lượng mưa, hạn hán và gia tăng cường độ của các cơn bão. Theo Tổ chức Khí tượng Thế giới (WMO), El Niño có thể làm tăng tần suất các cơn bão ở Thái Bình Dương, đặt Việt Nam vào rủi ro cao hơn.
Xây dựng chuỗi cung ứng chống chịu với khí hậu
Vậy các doanh nghiệp và chính phủ Việt Nam cần làm gì?
1. Đánh giá rủi ro khí hậu: Sử dụng các công cụ như EarthScan để đánh giá rủi ro khí hậu đối với chuỗi cung ứng, xác định các khu vực dễ bị tổn thương và tài sản cần được bảo vệ khẩn cấp.
2. Đa dạng hóa chuỗi cung ứng: Việt Nam cần đa dạng hóa chuỗi cung ứng, giảm phụ thuộc vào các khu vực dễ bị thiên tai và đầu tư vào các mạng lưới giao thông đa phương thức để đảm bảo hoạt động liên tục trong các sự kiện thiên tai.
3. Đầu tư vào cơ sở hạ tầng chịu đựng thời tiết khắc nghiệt: Các khoản đầu tư vào cơ sở hạ tầng có khả năng chịu đựng lũ lụt và các sự kiện thời tiết khắc nghiệt là rất cần thiết.
Đừng để đến khi quá muộn
Bão Yagi là một lời cảnh tỉnh mạnh mẽ rằng khả năng chống chịu trước khí hậu và quản lý rủi ro là không thể thiếu đối với mọi doanh nghiệp nói riêng và đất nước nói chung. Các doanh nghiệp và chính phủ Việt Nam cần chủ động đầu tư ngay vào các giải pháp thích ứng với biến đổi khí hậu, không thể chỉ đợi đến khi thiên tai xảy ra. Câu hỏi không còn là liệu một thảm họa sẽ đến, mà là khi nào nó sẽ xảy ra. Chỉ bằng cách xây dựng chuỗi cung ứng bền vững và có khả năng chống chịu khí hậu, chúng ta mới có thể giảm thiểu thiệt hại lên người dân, bảo vệ cộng đồng và phát triển kinh tế bền vững.
Để hỗ trợ những người sống sót sau Bão Yagi, bạn có thể quyên góp cho các tổ chức như Hội Chữ Thập Đỏ Việt Nam, FoodBank Việt Nam hoặc Quỹ Sống, những tổ chức đang tham gia tích cực vào các hoạt động cứu hộ và phục hồi.
¹ Trận lụt tại Thái Lan năm 2011 đã làm gián đoạn nghiêm trọng ngành công nghiệp ô tô và điện tử toàn cầu. Bão Maria (2017) tại Puerto Rico làm tê liệt chuỗi cung ứng dược phẩm toàn cầu.
Vietnam’s Climate Change Adaptation Strategy - UNDP
Mekong Delta’s Vulnerability to Climate Change - World Bank
Vietnam’s National Climate Change Strategy - Government Portal
Hội chữ thập đỏ Việt Nam
World Meteorological Organization on Typhoons
Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC)
Comments