“The best way to predict the future is to create it.” – Peter Drucker
Chúng ta có thể xây dựng tương lai tốt đẹp hơn bằng cách hành động ngay từ bây giờ, đặc biệt là trong bối cảnh biến đổi khí hậu, xung đột chính trị và thiên tai. Các thách thức này không chỉ gây thiệt hại về kinh tế mà còn ảnh hưởng lớn đến sự ổn định xã hội và cuộc sống con người. Trong ngành logistics và chuỗi cung ứng, việc học hỏi từ lịch sử và xây dựng các chiến lược ứng phó tiên tiến sẽ giúp doanh nghiệp quản lý rủi ro để vận hành hiệu quả và bền vững với những khó khăn đang nổi lên.
Ứng Phó Với Biến Đổi Khí Hậu: Góc Nhìn Của Chuyên Gia
Biến đổi khí hậu gây ra các hiện tượng thời tiết cực đoan và làm gián đoạn chuỗi cung ứng trên toàn cầu. Chúng ta đã thấy thiệt hại to lớn từ các trận bão và lũ lụt lịch sử tại Mỹ, châu Á và châu Âu. Theo báo cáo của IPCC (Uỷ ban Liên chính phủ về Biến đổi khí hậu) , tình trạng này sẽ ngày càng gia tăng, đòi hỏi các công ty logistics phải chuyển đổi sang những phương pháp bền vững hơn.
Các khó khăn trong logistics do biến đổi khí hậu:
Gián đoạn chuỗi cung ứng: Lũ lụt và bão gây thiệt hại cho đường sá, cầu cống và các tuyến đường vận tải chính.
Tăng chi phí vận tải: Biến đổi khí hậu khiến chi phí vận hành tăng cao do nhu cầu vận chuyển vòng vo hoặc phải dùng các giải pháp vận tải thay thế.
Suy giảm năng lực lưu trữ và bảo quản: Nhiệt độ cao và độ ẩm tăng ảnh hưởng đến kho lạnh và các hệ thống bảo quản thực phẩm, dược phẩm.
Bài học từ quá khứ: Các chuyên gia nhận thấy rằng những quốc gia và doanh nghiệp đã áp dụng phương pháp quản lý rủi ro khí hậu từ sớm có khả năng ứng phó tốt hơn với các hiện tượng thời tiết bất thường. Trong đó có Nhật Bản, đã phát triển hệ thống cảnh báo sớm và đầu tư vào công nghệ xây dựng chịu lực để giảm thiểu tác động của động đất và sóng thần.
Ví dụ, trận lụt lịch sử tại Pakistan năm 2022 đã làm gián đoạn chuỗi cung ứng nông sản và phá hủy nhiều tuyến đường giao thông quan trọng, gây thiệt hại lớn về kinh tế và làm giảm nguồn cung hàng hóa thiết yếu. (1) Chiến lược của các công ty lớn
Các doanh nghiệp lớn như Maersk, Walmart và Unilever đã áp dụng các biện pháp ứng phó với biến đổi khí hậu nhằm tăng cường tính bền vững trong chuỗi cung ứng:
Năng lượng tái tạo: Maersk đã bắt đầu sử dụng năng lượng sạch trong các hoạt động của mình để giảm phát thải carbon.
Quản lý kho thông minh: Walmart tối ưu hóa hệ thống kho hàng bằng trí tuệ nhân tạo (AI) để dự đoán nhu cầu và giảm thiểu tồn kho.
Dự đoán thời tiết: Unilever sử dụng công nghệ dự báo thời tiết để điều chỉnh lịch vận chuyển, giảm nguy cơ hàng hóa bị ảnh hưởng.
Tích hợp công nghệ trong chuỗi cung ứng bền vững
Ngoài ra, các công nghệ như trí tuệ nhân tạo (AI) và dữ liệu lớn (Big Data) cũng đang được áp dụng để nâng cao hiệu quả quản lý chuỗi cung ứng và giảm thiểu rủi ro từ biến đổi khí hậu. Các doanh nghiệp có thể dự báo tốt hơn về các điều kiện khí hậu bất thường và tối ưu hóa hoạt động vận chuyển, giúp duy trì tính liên tục và bền vững.
Xung Đột Chính Trị và Ảnh Hưởng Đến Chuỗi Cung Ứng
Xung đột chính trị có thể làm gián đoạn nghiêm trọng chuỗi cung ứng, từ đó gây thiếu hụt nguyên liệu và tăng giá thành sản phẩm. Cuộc chiến tại Ukraine là một ví dụ điển hình, khi các quốc gia phụ thuộc vào nguồn cung lương thực từ Ukraine và Nga phải đối mặt với tình trạng khủng hoảng lương thực và tăng giá nhiên liệu.
Ảnh hưởng của các xung đột lớn lên chuỗi cung ứng
Các xung đột chính trị thường dẫn đến tình trạng cấm vận, phong tỏa biên giới và gián đoạn các tuyến đường vận chuyển, làm gián đoạn dòng chảy hàng hóa và gây ra khan hiếm nguyên vật liệu. Hệ quả này không chỉ ảnh hưởng đến các quốc gia trong khu vực xung đột mà còn lan rộng ra các thị trường toàn cầu. Các khó khăn hiện hữu trong xung đột chính trị:
Sự tăng giá nhiên liệu và chi phí vận chuyển: Các quốc gia phải đối mặt với giá nhiên liệu cao hơn, khiến chi phí logistics tăng vọt.
Thiếu hụt nguyên vật liệu và sản phẩm chủ lực: Xung đột làm gián đoạn sản xuất và xuất khẩu, gây khan hiếm các sản phẩm thiết yếu như thực phẩm và nhiên liệu.
Tình trạng ùn tắc tại các cảng và biên giới: Các biện pháp an ninh chặt chẽ hơn do xung đột chính trị gây tắc nghẽn tại các cửa khẩu và làm trì hoãn quá trình vận chuyển.
Giải pháp ứng phó: Đa dạng hóa nguồn cung ứng và hợp tác quốc tế
Các doanh nghiệp và quốc gia đã đưa ra một số biện pháp ứng phó hiệu quả để giảm thiểu tác động của xung đột chính trị lên chuỗi cung ứng:
Đa dạng hóa nguồn cung ứng: Việc mở rộng các nhà cung cấp từ nhiều quốc gia khác nhau giúp các doanh nghiệp tránh phụ thuộc vào một thị trường nhất định và giảm rủi ro khi có gián đoạn.
Hợp tác quốc tế: Các nước thành viên EU và các quốc gia châu Á đã hợp tác chặt chẽ để giảm thiểu rủi ro, đồng thời thiết lập các chương trình dự trữ chiến lược nhằm bảo vệ nguồn cung hàng hóa thiết yếu.
Báo cáo của Ngân hàng Thế giới (World Bank) cho thấy, cuộc chiến tại Ukraine đã làm giảm 20% sản lượng lúa mì toàn cầu, gây ra cuộc khủng hoảng lương thực tại các quốc gia phụ thuộc vào nguồn cung này, đặc biệt là ở Trung Đông và Bắc Phi.
Theo Báo cáo của iên Hiệp Quốc về Thương mại và Phát triển (UNCTAD), các xung đột chính trị toàn cầu làm tăng chi phí vận chuyển và gây ra tình trạng thiếu hụt lao động trong ngành logistics .Thiên Tai và Logistics Nhân Đạo
Thiên tai không chỉ là mối đe dọa đối với cuộc sống của con người mà còn gây thiệt hại lớn cho hệ thống logistics và chuỗi cung ứng toàn cầu. Các thảm họa như động đất, sóng thần và lũ lụt đòi hỏi một hệ thống logistics nhân đạo hiệu quả để vận chuyển nhu yếu phẩm đến người dân bị ảnh hưởng.
Ảnh hưởng của Thiên tai (tự nhiên hoặc nhân tạo)
Ví dụ, sau trận động đất ở Thổ Nhĩ Kỳ và Syria vào tháng 2 năm 2023, các tuyến đường vận chuyển hàng cứu trợ bị gián đoạn, gây khó khăn trong việc tiếp cận người dân cần trợ giúp.Bài học từ các thảm họa trước đây cho ngành logistics và chuỗi cung ứng: trong trận động đất và sóng thần ở Nhật Bản năm 2011, chính phủ Nhật Bản đã sử dụng vận tải đa phương thức để nhanh chóng vận chuyển nhu yếu phẩm đến các khu vực bị cô lập. Kết hợp vận chuyển bằng máy bay, tàu và xe tải giúp vượt qua những khó khăn do cơ sở hạ tầng bị phá hủy.
Vai trò của vận tải đa phương thức trong logistics nhân đạo
Vận tải đa phương thức kết hợp giữa các phương tiện đường bộ, đường thủy và đường hàng không để đưa hàng cứu trợ nhanh chóng và hiệu quả đến các khu vực khó tiếp cận. Trong trận động đất tại Thổ Nhĩ Kỳ và Syria năm 2023, việc triển khai vận tải đa phương thức đã giúp các tổ chức cứu trợ đưa hàng hóa đến người dân ngay cả khi nhiều tuyến đường bị gián đoạn.
Công nghệ và quản lý khẩn cấp trong logistics cứu trợ
Blockchain, AI và GPS là những công nghệ hữu ích trong logistics nhân đạo:
Blockchain: Cho phép các tổ chức theo dõi toàn bộ hành trình của hàng cứu trợ, đảm bảo tính minh bạch và an toàn.
AI và GPS: Các công nghệ này giúp xác định vị trí người dân bị ảnh hưởng và tối ưu hóa các tuyến đường vận chuyển, giảm thời gian và tăng tính hiệu quả của quá trình cứu trợ.
Báo cáo từ Chương trình Phát triển Liên Hợp Quốc (UNDP) cho thấy số lượng các thảm họa thiên nhiên tăng gấp ba lần trong 50 năm qua, tạo ra nhu cầu lớn về tăng cường hệ thống logistics nhân đạo và xây dựng khả năng phục hồi.
Báo cáo của Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên Hợp Quốc (FAO) cũng chỉ ra rằng thiên tai đang làm suy yếu an ninh lương thực toàn cầu, khiến hàng triệu người bị đói và tăng thêm áp lực cho chuỗi cung ứng nhân đạo.Tăng Cường Tính Linh Hoạt (Flexibility) và Khả Năng Phục Hồi (Resilience)
Để ứng phó với các tình huống khẩn cấp và biến động, ngành logistics và chuỗi cung ứng cần phải linh hoạt và có khả năng phục hồi tốt. Khả năng phục hồi không chỉ giúp duy trì hoạt động mà còn là yếu tố quyết định giúp các doanh nghiệp tiếp tục phát triển trong bối cảnh nhiều rủi ro.
Khả năng phục hồi sau biển động
Bài học từ đại dịch COVID-19: Đại dịch COVID-19 đã chứng minh tầm quan trọng của tính linh hoạt trong chuỗi cung ứng khi phải đối mặt với sự gián đoạn nghiêm trọng. Các doanh nghiệp linh hoạt trong việc điều chỉnh nguồn cung ứng, sử dụng công nghệ để theo dõi nhu cầu và quản lý hàng tồn kho một cách hiệu quả hơn.
Tính linh hoạt và quản lý rủi ro trong chuỗi cung ứng
Quản lý rủi ro đóng vai trò quan trọng trong việc đối phó với các sự kiện không lường trước. Các công ty nên triển khai các kế hoạch dự trữ chiến lược, sử dụng các hệ thống cảnh báo sớm và phân tích dữ liệu để chuẩn bị sẵn sàng cho những gián đoạn có thể xảy ra.
Chiến lược phân tán kho hàng và dự trữ chiến lược
Phân tán kho hàng và xây dựng kho dự trữ ở các khu vực khác nhau giúp các công ty nhanh chóng đáp ứng nhu cầu khi có gián đoạn tại một phần của mạng lưới. Đây là cách tiếp cận linh hoạt để duy trì nguồn cung cấp hàng hóa trong các tình huống khẩn cấp.
Minh bạch chuỗi cung ứng với blockchain và công nghệ
Blockchain giúp tăng cường tính minh bạch trong chuỗi cung ứng, cho phép các đối tác và khách hàng theo dõi hành trình của hàng hóa. Điều này giúp giảm thiểu các rủi ro liên quan đến an ninh và tính toàn vẹn của sản phẩm trong chuỗi cung ứng.
Những thách thức từ biến đổi khí hậu, xung đột chính trị và thiên tai sẽ không ngừng gia tăng, đòi hỏi ngành logistics và chuỗi cung ứng phải linh hoạt và bền vững hơn. Các nước phát triển đã triển khai nhiều giải pháp tiên tiến để ứng phó với những thách thức này, như:
Kế hoạch Đầu tư Năng Lượng Sạch của EU: Liên minh châu Âu cam kết giảm 55% khí thải vào năm 2030, với những sáng kiến thúc đẩy sử dụng năng lượng xanh trong chuỗi cung ứng. Link chi tiết
TradeLens của IBM và Maersk: Hệ thống blockchain cho phép theo dõi hàng hóa trong chuỗi cung ứng, giảm thiểu rủi ro và tăng tính minh bạch. Link chi tiết
Dự án Quản lý Rủi ro và Thảm họa của FEMA (Hoa Kỳ): FEMA hướng dẫn các doanh nghiệp và tổ chức cách quản lý rủi ro và chuẩn bị ứng phó với thiên tai. Link chi tiết
Bằng cách học hỏi từ các mô hình này, các doanh nghiệp và quốc gia khác có thể phát triển các chiến lược ứng phó hiệu quả, bảo vệ chuỗi cung ứng và góp phần xây dựng một tương lai an toàn, bền vững cho toàn cầu. '
Hãy cùng nhau xây dựng một chuỗi cung ứng bền vững hơn, giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường và tăng cường khả năng phục hồi trước những thách thức của tương lai. Liên hệ GreenSys để tìm hiểu giải pháp cho các vấn đề bạn gặp phải khi vận hành logistics tại Việt Nam.
Tham gia Hội Nghị Logistics Việt Nam 2024, GreenSys cũng cùng quan điểm với đề tài cũng như thông tin hữu ích mà các diễn giả mang lại. Việt Nam cần phải nhanh chông chuyển đổi để thích ứng với một thế giới đầy biến động. Các đề tài xoay quanh việc thích ứng với và phát triển trong bối cảnh toàn cầu, được điều phối bởi Ông Lê Trọng Minh, Tổng Biên tập Báo Đầu tư và phiên thảo luận giữa Ông Lê Tuấn Anh, Vụ trưởng Vụ Kinh tế công nghiệp, dịch vụ, Bộ Kế hoạch và Đầu tư; Ông Bùi Thiên Thu, Cục trưởng Cục Đường thủy nội địa, Bộ Giao thông Vận tải; Ông Trần Thanh Hải, Phó Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu, Bộ Công thương và Tiến sĩ Yap Kwong Weng, CEO Việt Nam SuperPortTM. Đến phiên Chuyển đổi và bức phá được điều phối: Ông Ben Anh, Group CEO, Tập đoàn ITL trong phần thảo luận của Ông Cao Hồng Phong, Phó Tổng giám đốc. Gemalink, Ông Đinh Thanh Sơn, Phó Tổng Giám đốc, Viettel Post; Ông Eric Herding, Tổng giám đốc, DSV Air & Sea Việt Nam; Ông Ashish Kapur, Giám đốc Vùng, mảng Vận chuyển Hàng hóa, Khu vực Đông Nam Á, Cathay Pacific Airways; Ông Yoshihiro Wake, Giám đốc phát triển thị trường quốc tế, Công ty ABeam Consulting.
Các bài đọc về vấn đề như Biến Đổi Khí Hậu, Xung Đột Chính Trị, Thiên Tai và Thảm Họa Tự Nhiên:
Biến Đổi Khí Hậu:
“The Economic and Environmental Impact of Climate Change on Global Supply Chains”: Một bài báo của McKinsey & Company phân tích tác động của biến đổi khí hậu đến chuỗi cung ứng toàn cầu và những thiệt hại về kinh tế từ các hiện tượng thời tiết cực đoan. Nghiên cứu nhấn mạnh rằng các chuỗi cung ứng tại châu Á và châu Mỹ Latin có nguy cơ bị ảnh hưởng nặng nề nhất.Báo cáo “Warming of the Oceans” từ IPCC (Intergovernmental Panel on Climate Change): Báo cáo của IPCC chỉ ra rằng biến đổi khí hậu đang làm tăng nhiệt độ nước biển, gây ra bão mạnh hơn và mực nước biển dâng cao. Điều này đe dọa các tuyến đường vận tải biển và các cảng biển lớn.Xung Đột Chính Trị:
“War and Supply Chains: How Geopolitical Uncertainty Is Shaping Global Business” (Harvard Business Review): Bài viết phân tích cách các xung đột như cuộc chiến tại Ukraine làm tăng chi phí năng lượng và thiếu hụt nguyên liệu, gây ra các hậu quả nghiêm trọng cho chuỗi cung ứng tại châu Âu.Báo cáo của World Bank về Khủng hoảng Lương Thực do Xung Đột: Báo cáo cho thấy rằng cuộc chiến tại Ukraine dẫn đến khủng hoảng lương thực ở các nước phụ thuộc vào xuất khẩu lúa mì từ Nga và Ukraine, như các quốc gia Bắc Phi và Trung Đông.Thiên Tai và Thảm Họa Tự Nhiên:
“Humanitarian Supply Chains: A Review of Scholarly Literature” (Journal of Humanitarian Logistics and Supply Chain Management): Nghiên cứu này tổng hợp các phương pháp tiếp cận logistics nhân đạo trong ứng phó với các thảm họa tự nhiên, như sóng thần, động đất, và lũ lụt.Báo cáo của UNDP về tác động của thiên tai đối với logistics cứu trợ: Báo cáo cho thấy số lượng thảm họa thiên nhiên tăng mạnh trong 20 năm qua, đồng thời mô tả sự cần thiết của chuỗi cung ứng cứu trợ linh hoạt và công nghệ mới.Glossary - Danh sách các từ chuyên môn:
Climate Resilience | Khả năng chống chịu khí hậu: Khả năng của một hệ thống hoặc tổ chức duy trì hoạt động và giảm thiểu thiệt hại khi gặp các điều kiện khí hậu khắc nghiệt. |
Geopolitical Disruption | Gián đoạn địa chính trị: Sự gián đoạn trong chuỗi cung ứng hoặc hoạt động kinh doanh toàn cầu do xung đột chính trị và các căng thẳng quốc tế. |
Humanitarian Logistics | Logistics nhân đạo: Quản lý và tổ chức chuỗi cung ứng để cung cấp cứu trợ trong các tình huống khẩn cấp và thảm họa. |
Emergency Preparedness | Chuẩn bị khẩn cấp: Các biện pháp và quy trình được chuẩn bị trước để ứng phó với các tình huống khẩn cấp, đặc biệt là thiên tai. |
Supply Chain Vulnerability | Tính dễ tổn thương của chuỗi cung ứng: Mức độ dễ bị ảnh hưởng của chuỗi cung ứng trước các biến động về chính trị, môi trường hoặc xã hội. |
Decentralized Warehousing | Kho hàng phân tán: Mô hình phân phối hàng hóa tại nhiều kho hàng khác nhau để tăng tính linh hoạt trong vận chuyển và đảm bảo an toàn khi xảy ra thiên tai. |
Risk Mitigation Strategy | Chiến lược giảm thiểu rủi ro: Các chiến lược nhằm giảm thiểu hoặc hạn chế rủi ro trong chuỗi cung ứng, như phân bổ nguồn cung ứng và bảo vệ nguồn lực. |
(1) Trận lụt lịch sử tại Pakistan năm 2022
Mức độ thiệt hại lớn: Trận lụt này đã ảnh hưởng đến khoảng 33 triệu người, khiến hàng triệu người phải rời bỏ nhà cửa. Số lượng người thiệt mạng và mất tích cũng rất cao, với hàng ngàn người thiệt mạng và hàng triệu người chịu ảnh hưởng từ thiên tai này.
Diện tích bị ảnh hưởng rộng lớn: Hàng triệu hecta đất nông nghiệp đã bị ngập úng, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sản xuất nông nghiệp. Khu vực Sindh và Balochistan, hai trong số những vùng nông nghiệp chủ yếu của Pakistan, đã bị ngập lụt nghiêm trọng, gây ra tình trạng khan hiếm lương thực.
Thời gian và cường độ của mưa: Trận lụt xảy ra sau một mùa mưa đặc biệt kéo dài và mạnh mẽ, với lượng mưa lên đến 700% so với mức trung bình hàng năm ở nhiều khu vực. Điều này không chỉ làm cho nước dâng cao mà còn tạo ra tình trạng ngập úng kéo dài, khiến việc cứu trợ trở nên khó khăn hơn.
Hạ tầng bị tàn phá: Các tuyến đường giao thông quan trọng, cầu cống, và hạ tầng cơ sở khác bị hư hại nặng nề, làm gián đoạn chuỗi cung ứng hàng hóa và cứu trợ. Điều này không chỉ gây khó khăn cho việc di chuyển mà còn làm trầm trọng thêm tình hình khan hiếm hàng hóa thiết yếu và lương thực.
Tác động kinh tế nghiêm trọng: Ước tính thiệt hại kinh tế từ trận lụt lên tới hàng tỷ đô la Mỹ, ảnh hưởng đến ngành nông nghiệp, thương mại và hạ tầng giao thông. Nhiều doanh nghiệp phải ngừng hoạt động, và người dân phải đối mặt với khó khăn trong việc phục hồi sau thiên tai.
Tình trạng khẩn cấp kéo dài: Sự kết hợp của những yếu tố này đã dẫn đến một cuộc khủng hoảng nhân đạo kéo dài, với nhiều người không có nhà ở, thiếu lương thực, nước sạch và chăm sóc y tế. Điều này làm nổi bật sự cần thiết phải có những hành động khẩn cấp và hợp tác để ứng phó với thiên tai.
Comments